هەرێمێک و دوو ڕوخسار؛ لە تاوەرەکانی هەولێرەوە تا خانووە ساردەکانی گەرمیان و هەڵەبجە

چاویارنیوز – وێنەی فەرمی هەرێمی کوردستان شارێکی مۆدێرن بە تاوەرە بەرزەکان و مۆڵە بازرگانییەکان و خۆشگوزەرانی ڕێژەییە؛ بەڵام لە دیوەکەی تری ئەم وێنەیەدا، کەسانێک هەن کە لە گەرمیان و هەڵەبجە و ناوچە سنوورییەکان دەژین کە بێبەشن لە ئەم پێشکەوتنە و لە ڕاستیدا کەلێنی نێوان «هەرێمی نمایشکراو» و «هەرێمی ڕاستەقینە» ڕۆژانە قووڵتر دەبێتەوە.
١ – کێشەکە لە کوێیە؟
لەم ساڵانەی دواییدا، هەولێر و بەشێک لە سلێمانی بوونەتە هێمای پێشکەوتن و وەبەرهێنان و تەلارسازی مۆدێرن؛ بەڵام ئەم گەشەسەندنە، تەنها بۆ بەشێکی بچووکی کۆمەڵگا بەردەستە. خەڵکی ناوچەکانی گەرمیان، هەڵەبجە، چوارتا، ڕاپەڕین، خانەقین لەگەڵ بێکاری و نەبوونی خزمەتگوزاری تەندروستی و پچڕانی ئاو و کارەبا و نەبوونی هەلی کاردا دەجەنگن، هەموو ئەمانەش لە کاتێکدایە کە کەمتر لە دوو سەعات لە ناوەندی دەسەڵاتەوە دوورن.
وە ئەمەش لە حاڵێکدایە کە ئەم نایەکسانییە تەنیا ئابووری نییە، بەڵکو لە کایەی سیاسی و دەروونی و تەنانەت شوناسیشدا هەیە.
٢ – چڕبوونەوەی دەسەڵات؛ بۆچی هەموو شتێک لە هەولێر دەمێنێتەوە؟
▪ ڕۆڵی پارتی (پارتی دێموکرات)؛
ئەو حزبە کە ناوەندی دەسەڵاتەکەی هەولێر و دۆهۆکە، سیاسەتی گەشەپێدانی لەسەر بنەمای لۆژیکی «ناوەند-دەوروبەر» پەیڕەو کردووە.
سەرمایەگوزاری دەرەکی و پڕۆژەکانی نەوت و بانک و تەنانەت هەلی کارە حکومییەکان سەرەتا و زۆرتر لەو ناوچانەی کە حیزب کۆنترۆڵی کردوون جێبەجێ کراون. دەرئەنجامەکەی ئەوەیە کە هاوڵاتیانی گەرمیان یان هەڵەبجە هەست بە “هاوڵاتی پلە دوو” دەکەن.
▪ بودجە و پشکی ناوچە بێبەشەکان؛
لەکاتێکدا حکومەتی هەرێم ملیارەها دۆلاری لە هەناردەکردنی نەوت دەستکەوتووە، خەڵکی هەڵەبجە تائێستاش بۆ چارەسەر ڕەوانەی سلێمانی یان هەولێر دەکرێن و لە گەرمیان تەنگبوونی قوتابخانەکان، وێرانبوونی ڕێگاوبانەکان و نەبوونی ئامێری نەخۆشخانەکان واقیعێکی حاشا هەڵنەگرن.
▪ سیاسەتەکانی حزبی و هەڵاواردن لە دەرفەتەکاندا؛
دامەزراندنی کارمەند لە بەشە حکومییەکان و گرێبەستە ئابوورییەکان زۆرجار لەسەر بنەمای پەیوەندی حزبییە نەک شایستەیی.
ئەگەر لە هەولێر سەر بە پارتی بیت، ئەگەری پێشکەوتنت هەیە؛ بەڵام ئەگەر لە کەلار یان خورماڵ بیت و پشتیوانی حزبیت نەبێت، تەنانەت مافی سەرەتایی دامەزراندنیش مسۆگەر نییە.
٣ – کاریگەرییەکانی ئەم بۆشاییە چین؟
* کۆچی گەنجان لە هەڵەبجە و گەرمیان و ڕانیە و خانەقینەوە بۆ هەولێر و سلێمانی
* زیادبوونی هەستی نادادپەروەری و ناڕازیبوون لە پێکھاتەی سیاسی هەرێم
* بێمتمانەیی بە حیزبە نەریتخوازەکان و مەیلی گەنجان بۆ ڕەوتە ناڕازی و سەربەخۆکان
* بڵاوبوونەوەی هەژاری شاراوە؛ نەک لە شێوەی برسێتیدا، بەڵکو لە شێوەی نەبوونی دەرفەت و نەبوونی ئاسایشی کار و ماندوێتی لە بەڵێنە دووبارەبووەکان.
* زیادبوونی دابڕانی دەروونی نێوان حکومەت و خەڵک
٤ – ئەنجام و پرسیاری سەرەکی
ئەمڕۆ هەرێمی کوردستان تەنیا لە قەیرانی ئابووریدا نییە؛ لە قەیرانی “دادپەروەری دابەشکردن”دایە. ئەگەر سامان و دەسەڵات و دەرفەتەکان تەنیا لە هەولێر و لە نێو بازنەی نزیک لە حزبەکان چڕ بمێننەوە، متمانەی کۆمەڵایەتی زیاتر دەڕوخێت. ئەمە پرسیاری بنەڕەتییە.
ئایا هەرێم دەتوانێت وڵاتێک بێت بۆ هەمووان، یان تەنها بۆ ئەو بەشەی کە لە ناوەندی دەسەڵاتەوە نزیکترە؟
٥ – پێشنیارەکان بۆ تێپەڕاندنی بارودۆخی ئێستا
* دابەشکردنی دادپەروەرانەی بودجە و تەرخانکردنی پشکێکی دیاریکراو بۆ دەڤەرەکانی گەرمیان و هەڵەبجە و ڕاپەڕین.
* گواستنەوەی بەشێک لە فەرمانگە و زانکۆکان بۆ شارە نامەرکەزیەکان
* دامەزراندنی سندوقێک بۆ گەشەپێدانی ناوچە بێبەشەکان بە سەرپەرشتی دامەزراوە سەربەخۆکان نەک حزبەکان
* کۆتاییهێنان بە سیاسەتی «حزبی بوون = مافی هاووڵاتیبوون»
* گۆڕینی تێڕوانینی لە گەشەپێدانی نمایشی (تاوەر، مۆڵ و جووت ساید) بۆ گەشەپێدانی مرۆیی (پەروەردە، تەندروستی، دادپەروەری.)